Komu przyda się ten artykuł?
Druk 3D staje się coraz bardziej popularny, dlatego wiele osób zastanawia się, ile kosztuje drukowanie 3D i jakie wydatki trzeba uwzględnić. Warto zauważyć, że koszt druku 3D zależy od tego, czy posiadamy własną drukarkę, czy też zamawiamy usługę w profesjonalnej drukarni 3D. Dlatego też w tym artykule przedstawimy dwa podejścia do tego zagadnienia.
Po pierwsze, omówimy koszt druku 3D dla osób, które posiadają własną drukarkę. Uwzględnimy ceny filamentów, zużycie prądu, eksploatację maszyny oraz inne czynniki, które mogą wpłynąć na końcowy koszt druku 3D.
Po drugie, zajmiemy się kosztami dla osób zamawiających usługi druku 3D. W tym przypadku cena zależy od różnych czynników, takich jak zastosowana technologia, wielkość drukowanego obiektu, rodzaj materiału, współczynnik wypełnienia oraz jakość wydruku.
Zatem, niezależnie od tego, czy dopiero zastanawiasz się nad zakupem drukarki, czy chcesz zamówić gotowy wydruk, znajdziesz tutaj cenne informacje, które pomogą Ci oszacować koszt druku 3D.
Cennik druku 3D - koszt druku 3D dla zamawiających usługi
Cena usługi druku 3D zależy od wielu czynników, dlatego zanim zdecydujesz się na realizację zamówienia, warto zrozumieć, co wpływa na koszt druku 3D. Po lekturze tego artykułu zyskasz większą świadomość, jakie czynniki wpływają na koszt druku 3D
Nakład produkcyjny a cena jednostkowa druku 3D
Nakład, czyli liczba sztuk w jednym zamówieniu, ma kluczowe znaczenie dla kosztów zamawianych części w druku 3D. W przeciwieństwie do metod masowej produkcji, gdzie koszty jednostkowe maleją przy dużych wolumenach, w druku 3D efekt skali działa inaczej – ale nadal wpływa na finalną cenę. Jak nakład wpływa na koszt druku?
- Druk pojedynczej sztuki – najwyższy koszt jednostkowy, ponieważ obejmuje pełen proces przygotowania: ustawienia parametrów, przygotowania maszyny do pracy. Najczęściej stosowany w przypadku prototypów i części zamiennych. W większości przypadków stosowany jest minimalny koszt początkowy.
- Nakład małoseryjny (kilkanaście-kilkaset sztuk) – znacząco niższy koszt jednostkowy niż w przypadku jednej sztuki. Często bardziej się opłaca zamówić 5 szt. części niż pojedynczą część.
- Nakład średnioseryjny (kilkaset-kilka tysięcy sztuk) – w przypadku powtarzalnych elementów cena spada, ponieważ koszty przygotowania rozkładają się na większą liczbę wydruków.
- Produkcja wielkoseryjna (powyżej 10000 szt.) – dla bardzo dużych nakładów druk 3D może przestać być opłacalny w porównaniu do metod tradycyjnych (wtrysk, CNC), choć wciąż ma przewagę w przypadku personalizacji i skomplikowanych geometrii. Wszystko jednak zależy od specyfiki produkcji – np. czy w trakcie cyklu produkcyjnego zakładamy możliwość zmiany kształtu.
Zastosowana technologia
Każda technologia druku 3D ma inne koszty operacyjne i materiałowe. Różnice pomiędzy nimi zależą od specyfiki obsługi maszyny. Oto kilka najczęściej stosowanych technologii druku 3D:
- FDM (Fused Deposition Modeling) – najtańsza opcja, wykorzystywana głównie do produkcji krótkoseryjnej, prototypów i części użytkowych z plastiku (PLA, ABA, PETG, PA12, TPU). Wraz z postępem nowych maszyn FDM, technologia ta staje się realnie konkurencyjna na tle pozostałych ze względu na ceny części.
- SLA (Stereolitografia) – dokładniejsza niż FDM, stosująca żywice światłoutwardzalne, do produkcji raczej niewielkich detali, gdzie istotna jest wysoka szczegółowość. Powierzchnia powierzchni części jest gładka. Koszt wyższy z powodu droższego materiału i konieczności post-processingu.
- MJF (Multi Jet Fusion) – pozwala na tworzenie wytrzymałych części z nylonu (PA12) bez potrzeby stosowania podpór, ale ma wyższy koszt i czasy realizacji w porównaniu do FDM i SLA. Stosowana najczęściej w krótkich seriach produkcyjnych.
- SLM/DMLS (Selective Laser Melting/Direct Metal Laser Sintering) – do produkcji części metalowych, jedna z najdroższych metod druku 3D.
Wielkość drukowanego obiektu
Im większy model, tym więcej materiału potrzeba do jego wykonania. Nie jest to jednak jedyny czynnik wpływający na cenę.
- Czas druku – większy model = dłuższy czas pracy maszyny, co zwiększa koszt jednostkowy.
- Zużycie materiału – bezpośrednio wpływa na cenę, choć nie zawsze jest to kluczowe w odniesieniu do gabarytów (patrz „wypełnienie”).
- Zajmowanie przestrzeni w komorze roboczej – w technologiach MJF, SLS czy SLM cena zależy nie tylko od ilości zużytego materiału, ale także od objętości zajmowanej w komorze. Przykładowo: Cienkościenna obudowa może zajmować dużą powierzchnię w drukarce proszkowej, ale zużywać mało materiału – mimo to koszt będzie wysoki, ponieważ ogranicza miejsce dla innych wydruków.
Rodzaj użytego tworzywa
Wybór materiału do druku 3D jest zależny przede wszystkim od oczekiwanych właściwości produkowanej części oraz od jego ceny. Materiał wpływa nie tylko na koszt, ale i właściwości wydruku.
- PLA, PETG – tanie, łatwe w druku, ale mniej odporne mechanicznie
- ABS, ASA, PET-G – odporne na temperaturę i promieniowanie UV, stosowane w motoryzacji
- Nylon (PA12), PEEK, PC – wysoka wytrzymałość, odporność chemiczna
- Stopy metali (SLM) – bardzo trwałe, ale drogie
Wybór materiału zależy od wymagań aplikacji – im większa odporność i wytrzymałość, tym wyższy koszt.
Wypełnienie wewnętrzne
W technologiach druku 3D FDM i SLA modele 3D nie muszą być pełne w środku. Im większy procent wypełnienia, tym bardziej wytrzymały model, ale także wyższa cena, ponieważ zużywa się więcej materiału oraz maszyna dłużej pracuje.
- Standardowe (15-25%) – optymalny balans między kosztem a wytrzymałością.
- Solidne (80-100%) – konieczne dla elementów obciążonych mechanicznie, ale znacząco zwiększa koszt.
- Geometria wypełnienia – kratownice, plastry miodu czy wzory organiczne mogą zmniejszyć wagę przy zachowaniu wytrzymałości.
Porada: Zawsze dopasuj wypełnienie do przeznaczenia wydruku – nie warto drukować pełnych modeli bez potrzeby.
Jakość i rozdzielczość druku
Cieńsza warstwa to lepsza jakość, ale dłuższy czas druku.
- FDM – standard 0,2 mm, ale możliwe 0,12-0,08 mm (lepsza jakość, dłuższy czas).
- SLA – standard 0,05 mm, ultra precyzja nawet 0,01 mm.
- MJF, SLS – stała rozdzielczość około 0,08-0,12 mm.
Im wyższa jakość, tym dłuższy czas pracy maszyny i wyższa cena.
Przykłady kosztów druku 3D
W celu lepszego zobrazowania kosztów, przygotowałem kilka przykładów, z podziałem na różne technologie druku:
element obudowy urządzenia elektronicznego
Uwzględnijmy przypadki produkcji dla FDM i MJF, rozważając różne opcje nakładu
Masa części (tworzywo sztuczne) ok. 15 g
Technologia druku 3D FDM, tworzywo PA12:
1 szt – 43 zł netto
5 szt – 36 zł netto/szt
10 szt – 32 zł netto/szt
25 szt – 29 zł netto/szt
Technologia druku 3D MJF, tworzywo PA12:
1 szt – 62 zł netto
5 szt – 50 zł netto/szt
10 szt – 42,50 zł netto/szt
25 szt – 39 zł netto/szt
oprzyrządowanie produkcyjne - dystanse
Masa części (tworzywo sztuczne) ok. 20 g
Technologia druku 3D FDM, tworzywo PLA – 35 zł netto
Technologia druku 3D MJF, tworzywo PA12 – 120 zł netto
Technologia druku 3D SLA, żywica standard – 65 zł netto
Technologia druku 3D SLM, stal nierdzewna 316L – 300 zł netto
Część zamienna grzebienia
Przykład tej części dodatkowo rozbijemy o warianty nakładowe oraz uwzględnimy minimalny koszt realizacji dla danej technologii:
Masa części (tworzywo sztuczne): ok. 35 g
Technologia druku 3D FDM, tworzywo PET-G:
1 szt – 40 zł netto
5 szt – 28,50 zł netto/szt
10 szt – 23 zł netto/szt
25 szt – 21,80 zł netto/szt
Technologia druku 3D MJF, tworzywo PA12:
1 szt – 200 zł netto
5 szt – 45,50 zł netto/szt
10 szt – 43,90 zł netto/szt
25 szt – 42,20 zł netto/szt
Technologia druku 3D SLA, żywica standard
1 szt – 100 zł netto
5 szt – 52 zł netto/szt
10 szt – 44,70 zł netto/szt
25 szt – 42,30 zł netto/szt
Technologia druku 3D SLM, stal nierdzewna 316L
1 szt – 1400 zł netto
5 szt – 1230 zł netto/szt
10 szt – 1180 zł netto/szt
25 szt – 1150 zł netto/szt
Ile kosztuje drukowanie 3D - Koszt druku 3D dla posiadaczy drukarek
Jeśli posiadasz własną drukarkę 3D, koszty druku zależą głównie od materiałów eksploatacyjnych oraz zużycia energii i konserwacji sprzętu. W tym artykule skupimy się na technologii FDM i SLA, ponieważ są one najczęściej wykorzystywane do użytku domowego/hobbystycznego, lub są kupowane w firmach, gdzie technologia druku 3D jest pewnego rodzaju wspomaganiem procesów.
Koszt materiałów do druku 3D
Filamenty FDM
Drukarki FDM wykorzystują filamenty, czyli termoplastyczne tworzywa w postaci żyłki nawiniętej na szpulę. Ceny materiałów mogą się znacznie różnić:
- Opcje budżetowe: Tanie filamenty PLA można kupić już za 40-60 zł/kg. Ich jakość bywa różna – często mają gorszą tolerancję średnicy, mogą powodować zapychanie dyszy lub wymagają wyższej temperatury druku.
- Filamenty standardowe: Wysokiej jakości PLA, PETG czy ABS kosztują 80-150 zł/kg i zapewniają stabilne właściwości mechaniczne oraz lepszą precyzję wydruków.
- Materiały zaawansowane: W przypadku filamentów technicznych, takich jak nylon (PA12), PC, CF-nylon czy PEEK, ceny mogą sięgać 300-1000 zł/kg, jednak oferują one znakomitą odporność na temperaturę i wytrzymałość mechaniczną.
Oprócz filamentów, w technologii FDM warto zaopatrzyć się w:
- Środki adhezyjne (kleje, spraye, taśmy) – 20-50 zł, aby poprawić przyczepność wydruków do stołu.
- Ręczniki papierowe i alkohol izopropylowy (IPA) do czyszczenia stołu – 10-50 zł miesięcznie w zależności od intensywności druku.
Żywice do SLA/MSLA
Drukarki SLA/MSLA wykorzystują ciekłe żywice światłoutwardzalne. Ich cena zależy od jakości i przeznaczenia:
- Opcje budżetowe: Najtańsze żywice można kupić już za 60-150 zł/litr, ale często charakteryzują się większym skurczem i mogą być kruche.
- Żywice standardowe: Bardziej precyzyjne i trwałe żywice zaczynają się od 200 zł/litr, co pozwala uzyskać lepszą jakość powierzchni i mniejsze zniekształcenia.
- Żywice inżynieryjne i elastyczne: Żywice odporne na temperaturę, elastyczne lub wysokowytrzymałe kosztują 300-800 zł/litr i są stosowane do produkcji części technicznych.
Dodatkowe koszty związane z eksploatacją SLA/MSLA:
- Alkohol izopropylowy (IPA) do mycia wydruków – 60-100 zł za 5 litrów (zużycie zależy od częstotliwości druku).
- Ręczniki papierowe, sitka do filtracji żywicy – 20-50 zł miesięcznie.
Zużycie energii
Drukarki 3D zużywają stosunkowo niewiele energii elektrycznej w porównaniu do innych urządzeń domowych, jednak przy częstym druku koszty prądu mogą się kumulować.
Drukarki FDM
- Początkowe nagrzewanie – W momencie rozgrzewania stołu i głowicy zużycie prądu może wynosić nawet 800-1000 W.
- Podczas drukowania – Średnie zużycie energii w trybie pracy wynosi 60-120 W, w zależności od modelu drukarki i temperatury druku.
Dla wydruku trwającego 10 godzin, przy stawce 1,1 zł/kWh, koszt prądu wyniesie:
(100 W × 10 h) ÷ 1000 × 1,1 zł = 1,1 zł za wydruk
Dłuższe wydruki (np. 20-30 godzin) będą kosztować proporcjonalnie więcej.
Drukarki SLA/MSLA
W technologii SLA/MSLA zużycie energii jest bardziej stabilne i zależy od intensywności podświetlania warstw:
- MSLA (ekran LCD) zużywa średnio 40-80 W na godzinę.
- SLA (laser) może pobierać 80-150 W, zależnie od mocy lasera i długości naświetlania każdej warstwy.
Przykładowo, dla 8-godzinnego wydruku MSLA:
(60 W × 8 h) ÷ 1000 × 1,1 zł = 0,53 zł za wydruk
Mimo że drukarki SLA pobierają mniej prądu niż FDM, dochodzą do tego koszty dodatkowe, jak zużycie IPA i wymiana akcesoriów.
Eksploatacja i konserwacja
Regularna konserwacja drukarki 3D to klucz do jej długowieczności. Nawet najlepiej skalibrowane urządzenie z czasem będzie wymagało wymiany części i drobnych napraw.
Wymienne części i akcesoria FDM
- Dysze – Standardowe (mosiężne) kosztują 20-50 zł/szt., ale dla materiałów ściernych (np. wzmocnionych włóknem węglowym) potrzebne są dysze ze stali hartowanej (80-150 zł/szt.).
- Płyty sprężynowe (powierzchnie druku) – Wymienne powierzchnie PEI, szkło borokrzemowe lub flex kosztują 100-250 zł/szt..
- Pasy napędowe, łożyska, wentylatory – Koszt części zamiennych do napędu i chłodzenia wynosi 20-100 zł, ale warto je mieć na zapas.
- Smary do prowadnic i mechanizmów ruchomych – 30-80 zł co kilka miesięcy.
Konserwacja i części zamienne SLA
- Folia FEP do wanienki – Zużywa się po kilkudziesięciu wydrukach i kosztuje 30-100 zł.
- Nowa wanienka na żywicę – Kosztuje 100-300 zł, ale wymienia się ją rzadziej.
- Nowy ekran LCD (w MSLA) – Kosztuje 400-1000 zł, a jego żywotność to ok. 2000 godzin pracy.
- Smary i uszczelki do ruchomych elementów – 20-50 zł rocznie.
Koszt druku 3D - podsumowanie
Koszt druku 3D zależy od wielu czynników – zarówno jeśli posiadasz własną drukarkę, jak i gdy zamawiasz wydruki u profesjonalistów. Już wiesz, co ma wpływ na cenę druku 3D – m.in. technologia druku, rodzaj materiału, stopień skomplikowania modelu, rozmiar, wypełnienie, jakość wykonania, a także liczba sztuk w zamówieniu. Warto pamiętać, że nawet drobne detale, jak wysokość warstw czy odpowiednie rozmieszczenie elementów w komorze roboczej, mogą znacząco wpłynąć na finalny koszt.
Dzięki tej wiedzy możesz świadomie podejmować decyzje – czy to optymalizując własne wydruki, czy lepiej rozumiejąc wyceny usług druku 3D. Zrozumienie tych aspektów pozwoli Ci lepiej planować produkcję i minimalizować koszty, jednocześnie uzyskując oczekiwane efekty.
